VEKTÖRLERLE BULAŞAN HASTALIKLAR

Konu: VEKTÖRLERLE BULAŞAN HASTALIKLAR Ptsi Mart 16, 2009 2:34 am

Ülkemizde bulaşıcı hastalıkların yayılmasında kaynak ya da taşıyıcı olarak en önemli etmenlerden biri vektörlerdir. Yine de sıtmayı taşıyan anofel dışında vektörlerin hiçbiriyle yeterli savaşım verildiği söylenemez. Vektörler enfeksiyon etkenini iki yolla taşır:

¯ MEKANİK TAŞIMA: Vektör daha önce kontamine olmuş materyel üzerine konunca patojen etkenler ayaklarına, ağzına ve bedenine bulaşır. Sağlam kişiye ve onun kullandığı eşyalar ve besinlere konan vektör, etkenleri ya doğrudan ya da barsaklardan geçtikten sonra dışkısıyla yayar. Mekanik taşımada tipik vektörler karasinek ve hamamböceğidir. Özellikle uçma yeteneği yüzünden karasineğin verdiği zarar çok daha geniştir. Vibrio cholerea, Salmonella, Shigella, Stafilokok gibi bakteriler; Trahom etkeni ve her türlü barsak parazitinin yumurtası bu yolla kolaylıkla bulaşır.

¯ BİYOLOJİK TAŞIMA: Vektörün insan ya da hayvandan emdiği kanda bulunan patojen etkenler, vektörün bedeninde ürer ya da bir yaşam evrimi geçirir. Sağlam kişinin kanının emilmesi sırasında biyolojik taşımanın en tipik vektörleri sivrisinekler ile bit, kene ve pirelerdir. Sıtma, Kala-Azar, Tifüs, Sarı Yangı, Filariazis bu yolla bulaşır.

VEKTÖR	HASTALIK
Karasinek ve Hamamböceği	Barsak enfeksiyonları, Barsak parazitleri, Piyodermi, Konjunktivit, Trahom, Hepatitis A, Poliomyelit
Sivrisinekler: Anofel Culeks ve Anofel	Sıtma Filariazis
Tatarcıklar	Deri Layşmanyozu (Şark Çıbanı) Kala-Azar Tatarcık Yangısı
Bit	Epidemik Tifüs
Pire	Veba Endemik Tifüs
Salyangoz	Şistomiyazis

ZOONOZLAR

Bir görüşe göre insanlarla vertebralı hayvanların, diğer bir görüşe göre insanlarla memelilerin ortak hastalıklarıdır. Yurdumuzda görülen en önemli zoonozlar Şarbon, Kuduz, Brusellozis, Toksoplazmozis, Psittakozis ve Listeriozis’dir.

Bazı yazarlar Tetanoz’u zoonoz kabul ederler: Bilindiği gibi tetanoz basili hayvan-bazen de insan- barsağında saprofit olarak yaşar. Dışkı ile atılınca sporlu hale dönüşür ve toprakta canlılığını sürdürür. Bir kesi içine girer ve anaerob koşullar oluşursa insan organizmasında da yaşama ve toksini ile ağır bir tablo yaratma olanağına kavuşur.

BAZI ZOONOTİK HASTALIK ETKENLERİNİ TAŞIYAN HAYVANLAR:

HASTALIK ETKENİ

KAYNAK HAYVANLAR

ŞARBON

KUDUZ BRUSELLOZİS TOKSOPLAZMOZİS

PSİTAKOZİS

LİSTERİOZİS

RUAM

TULAREMİ

Q YANGISI

TEKRARLAYAN YANGI

TÜBERKÜLOZ (BOVİN TİPİ) DERMATOFİTLER

SALMONELLA

HİDATİDOZ

SIĞIR, KOYUN, KEÇİ, AT, DOMUZ

KÖPEK, TİLKİ, KURT, KEDİ, YARASA, TAVŞAN

KEÇİ, KOYUN, SIĞIR, DOMUZ, AT

KEMİRİCİLER, KEDİ, KÖPEK, KUŞLAR; TÜM MEMELİLER

PAPAĞAN, GÜVERCİN, HİNDİ VE DİĞER KEMİRİCİLER

PEK ÇOK MEMELİ HAYVAN, KUŞLAR; BAZEN İNSAN

AT, KATIR, EŞEK

YABAN TAVŞANI, DİĞER KEMİRİCİLER

SİNCAP VE DİĞER KEMİRİCİLER, KEÇİ, KOYUN, SIĞIR

FARE, MAYMUN, SİNCAP, DİĞER KEMİRİCİLER; SIĞIR, KÖPEK, AT, DOMUZ

YABANİ KEMİRİCİLER, FARE, BAZEN TAVŞAN

İNSAN, KÖPEK, KEDİ, SIĞIR VE DİĞER TÜM HAYVANLAR

KÜMES HAYVANLARI, SIĞIR, KOYUN, DOMUZ, İNSAN

KÖPEK, KURT; KOYUN, SIĞIR, İNSAN

» BİLDİRİMİ ZORUNLU HASTALIKLAR LİSTESİ